Παγκόσμια Ημέρα των Προσφύγων
ΤΗΝ ΠΡΟΣΦΥΓΙΑ εμείς οι Έλληνες τη γνωρίσαμε από τα παιδικά μας
χρόνια. Από την ατέλειωτη τραγική θεωρία των προσφύγων από τις χαμένες
πατρίδες. Από τον Εμφύλιο Πόλεμο Ελλήνων με Έλληνες, όπου πολλοί
πατριώτες που βρίσκονταν απέναντι σε κάννες ελληνικές έπαιρναν το
δρόμο της ξενητιάς και χάνονταν για χρόνια και χρόνια μέχρι την
ώρα του μισεμού. Από τη μεγάλη στρατιά των μεταναστών του ’67 στις
υπερπόντιες χώρες, για να την ακολουθήσει μετά άλλη υπερωρία. Από
την εισβολή του Αττίλα στην Κύπρο τον Ιούλιο του 1974, που κατέλαβε
το 37% του εδάφους της, καθιστώντας 200 χιλιάδες Ελληνοκύπριους
πρόσφυγες. Αλλά η προσφυγιά είναι παγκόσμιο φαινόμενο. Είναι και
ο κόσμος των εκατοντάδων εκατομμυρίων ξεριζωμένων από τις υπανάπτυκτες
χώρες και τις χώρες του Τρίτου Κόσμου, που πολιορκούν με την απελπισμένη
δυστυχία τους τις λίγες πλούσιες χώρες. Καραβάνια λαθρομεταναστών
εγκαταλείπουν τις κατεχόμενες πατρίδες τους, όπου δεν έχουν στον
ήλιο μοίρα και η ζωή τους δεν έχει καμία απολύτως αξία από αυτούς
που με τον πόλεμο βύθισαν στην κόλαση το Ιράκ και το Αφγανιστάν,
αλλά και έσπειραν τον τρόμο με τον «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας»
σε πολλές περιοχές του πλανήτη, για να υπερασπίσουν τα συμφέροντά
τους. Δέχεται η Ελλάδα καθώς και η Αυστραλία από τη λαθρομετανάστευση
τεράστια πίεση για την παροχή ασύλου και φροντίδας αυτών των συνανθρώπων
μας που δεν έχουν στον ήλιο μοίρα.
ΜΕΤΑ ΤΟ ΜΟΙΡΑΙΟ εκείνο ’89, που η μεγάλη αντιπαράθεση από το 1917
είχε χωρίσει τον κόσμο στα δυο, άρχισαν να μεγαλώνουν οι ατέλειωτες
ουρές των προσφύγων. Γιατί αποδείχτηκε πως ούτε ο καπιταλισμός είχε
τη συνταγή να κάνει τα έθνη πλούσια και ευτυχισμένα. Τουναντίον
η απόσταση ανάμεσα στις λίγες πλούσιες και στις πολλές φτωχές χώρες
μεγαλώνει και ο ορισμός της «φτώχειας» γίνεται όλο και πιο απάνθρωπος.
Το βλέπουμε σήμερα, όπου ο καπιταλισμός παρά την τεράστια ανάπτυξη
της τεχνολογίας και των παραγωγικών δυνάμεων, απέτυχε παταγωδώς
να λύσει το πρόβλημα των πολλών εκατοντάδων εκατομμυρίων του πλανητικού
χωριού μας που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας. Από τις πλουσιότερες
μέχρι τις φτωχότερες χώρες, από τις Ηνωμένες Πολιτείες μέχρι την
Ινδία, από τη Γερμανία μέχρι τις χώρες του Τρίτου Κόσμου και την
πλουσιοδόλλαρη Αυστραλία οι φτωχοί πληθαίνουν, καθώς η παγκοσμιοποίηση
επιτείνει την ανισοκατανομή του εισοδήματος. Μετά την πτώση του
«υπαρκτού σοσιαλισμού» αυξήθηκε η προσφυγιά λόγω των συγκρούσεων
αλλά και της διευρυνόμενης ανέχειας. Και όλα αυτά τα εκατοντάδες
εκατομμύρια των συνανθρώπων μας, των κατατρεγμένων και εξαθλιωμένων,
χτυπούν τις κουφές πόρτες των αναπτυγμένων κοινωνιών, για να βρουν
άσυλο και φροντίδα.
ΥΨΩΝΟΥΝ όμως οι πλούσιες χώρες τείχη για να εμποδίσουν τα κύματα
των εξαθλιωμένων και απελπισμένων παράτυπων μεταναστών, που επιχειρούν
έξοδο από την κόλαση της ανέχειας. Είναι τείχη κοινωνικών διακρίσεων
και οικονομικών ανισοτήτων. Τείχη μισαλλοδοξίας και ρατσισμού. Δηλαδή
για να δικαιολογήσει ο καπιταλισμός την αποτυχία του με την πολύπλευρη
κρίση των αναπτυγμένων κοινωνιών στρέφεται στην αναζήτηση «αποδιοπομπαίου
τράγου». Έτσι εξηγούνται οι εμπρησμοί στο Ζόλιγκεν και το Μολ της
Γερμανίας που τύλιξαν στις φλόγες άνδρες και γυναίκες από την Τουρκία,
οι εμπρησμοί σε κτήρια στη Γαλλία όπου στεγάζονταν οικονομικοί μετανάστες,
καθώς και η Ευρωπαϊκή συμφωνία Σένγκεν που θέτει αυστηρούς φραγμούς
στη μετανάστευση των πεινασμένων του κόσμου. Και βέβαια όταν μέσα
σε αυτό το κλίμα οι κυβερνήσεις παίρνουν μέτρα, όπως στη Γαλλία
και Βρετανία που απαγορεύουν την επαιτεία ή τον ύπνο των άστεγων
σε δημόσιους χώρους είναι φυσικό οι ευρωπαϊκές κοινωνίες να βυθίζονται
ακόμα πιο βαθιά στον αδιέξοδο και επικίνδυνο φαύλο κύκλο της απανθρωπιάς
που ζούμε τα τελευταία χρόνια με τα κύματα των λαθρομεταναστών που
κατακλύζουν αυτές τις χώρες.
ΕΥΤΥΧΩΣ η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια, σύμφωνα με έκθεση του ΟΗΕ,
είναι το «Αναδυόμενο λιμάνι υποδοχής προσφύγων». Σε αντίθεση με
την Αυστραλία που θέτει φραγμούς στους κατατρεγμένους της Γης με
το σάπιο επιχείρημα ότι η χώρα δεν αντέχει σε έναν τέτοιο μεγάλο
αριθμό παράτυπων μεταναστών και ότι η παρουσία τόσων λαθρομεταναστών
διογκώνει την ανεργία και πυροδοτεί την αύξηση της εγκληματικότητας.
Αυτές οι δυσκολίες παροχής ασύλου και φροντίδας στους πρόσφυγες
είναι πρακτικές αποκλεισμού στα καραβάνια των παράτυπων μεταναστών
που δεν έχουν στον ήλιο μοίρα. Η ανεκτικότητα και ο σεβασμός της
διαφορετικότητας και της πολυπολιτισμικότητας είναι αξίες που πρέπει
να διαφυλαχτούν γιατί αποτελούν αίτημα του ανθρωπισμού. Ο Μοντεσκιέ
έλεγε, «Το καθήκον του πολίτη αποτελεί ένα έγκλημα όταν τον κάνει
να ξεχνά το καθήκον του ανθρώπου. Αν γνώριζα ότι κάτι μου είναι
ωφέλιμο αλλά είναι βλαβερό για την οικογένειά μου, θα το έβγαζα
από το μυαλό μου. Αν γνώριζα ότι κάτι είναι ωφέλιμο για την οικογένειά
μου αλλά δεν είναι ωφέλιμο για την πατρίδα μου θα προσπαθούσα να
το ξεχάσω. Αν γνώριζα ότι κάτι είναι ωφέλιμο για την πατρίδα μου
αλλά έβλαπτε την ανθρωπότητα θα το θεωρούσα εγκληματικό». Πράγματι
δεν μετριέται η ανθρώπινη αξία ούτε με θρησκείες ούτε με όποιες
διακρίσεις, στιγματισμούς, ιδιαιτερότητες, διαχωρισμούς και αποκλεισμούς.
Μετριέται με την αναγνώριση του Άλλου –του Άλλου με κεφαλαίο –ως
απολύτως ίσου σε όλα: «Να μάθουμε να ζούμε μαζί»! Αυτή η Αξία θα
πρέπει να αναδειχθεί με όποιο κόστος. Είναι αυτή που αλλάζει τον
κόσμο. Η Παγκόσμια αυτή Ημέρα των Προσφύγων ας αποτελέσει το Ορόσημο.
|